Wiki90: stijlencyclopedie uit de jaren 90 op internet
Dit artikel gaat in op het onderwerp IJskap, dat in de loop van de tijd op verschillende gebieden en contexten onderwerp van belangstelling en debat is geweest. IJskap is het onderwerp van onderzoek geweest door verschillende deskundigen en heeft de belangstelling van een breed publiek gewekt. Gedurende dit schrijven zullen verschillende perspectieven en benaderingen met betrekking tot IJskap worden geanalyseerd, met als doel een alomvattende en alomvattende visie op dit onderwerp te bieden. Op dezelfde manier zullen de implicaties en repercussies die IJskap op verschillende gebieden heeft gehad, worden onderzocht, evenals de relevantie ervan vandaag de dag.
Een ijskap is een koepelvormige, aaneengesloten ijsmassa van grote omvang. Een ijskap onderscheidt zich van een gletsjer doordat hij op het landschap ligt en wordt in principe niet door topografie beperkt. Op Aarde bevinden zich twee grote ijskappen, te weten Groenland en de Antarctica. Daarnaast bevinden zich op Aarde nog talloze kleinere ijskappen, bijvoorbeeld de Vatnajökull op IJsland, de Hardangerjøkulen in Noorwegen en de Agassiz-ijskap op Ellesmere-eiland in het noorden van Canada.
In het Nederlands wordt ook poolkap gezegd. Daarmee wordt de Antarctische ijskap bedoeld, en het meerjarige zee-ijs rond de Noordpool. Het laatstgenoemde is echter volgens de definitie geen ijskap.
De Antarctische ijskap is 12 miljoen km² groot en bevat 29 miljoen km³ ijs. Dat is 90% van al het bevroren zoet water op aarde. De Groenlandse ijskap is 1,7 miljoen km² in oppervlakte en heeft een inhoud van circa 3 miljoen km³, 9 % van het bevroren zoetwater op aarde. IJskappen buiten Antarctica en Groenland bedekken ongeveer 121.000 km². Het zeespiegelequivalent, dat wil zeggen de hoeveelheid zeespiegelstijging bij afsmelting van de volledige ijskap, is ongeveer 61,1 m voor de Antarctische en 7,2 m voor de Groenlandse ijskap.
Het ijs van een ijskap kan zeer dik worden. De maximale ijsdikte op de Groenlandse ijskap is ruim 3 km, die van Antarctica bijna 5 km. Op de plekken waar het ijs het dikst is, worden ijskernen geboord, die meer inzicht kunnen geven in het klimaat op Aarde in het verleden.
In de ijstijden hebben er op aarde meer grote ijskappen bestaan. In het gebied van Noorwegen, Zweden, Finland, de Baltische staten en het noorden van Rusland bevond zich de grote Fennoscandische ijskap, in Noord-Amerika de Laurentide ijskap met de aangrenzende Cordillera ijskap in de Rocky Mountains. In Zuid-Amerika bevond zich de Patagonische ijskap.
Een grootschalige afsmelting van ijskappen door de opwarming van de Aarde kan grote gevolgen voor de mensen hebben. Een direct gevolg kan een stijging van de zeespiegel zijn. Men verwacht echter dat dit een proces is dat zich langzaam afspeelt: tot 2100 wordt slechts een zeespiegelstijging verwacht van enkele tientallen centimeters.
De glaciologie is de wetenschap die zich op gletsjers en op ijskappen richt. Daaronder vallen de samenstelling en de beweging van de ijsmassa.
Er zijn verschillende factoren die bij het ontstaan en het groeien van grote ijskappen tellen.
Ook op Mars bevinden zich twee grote ijskappen op de polen van de planeet. Deze werden reeds in de 17e eeuw door astronomen vanaf de aarde met telescopen waargenomen. Deze ijskappen bestaan echter niet uit water-ijs, maar voornamelijk uit bevroren koolstofdioxide. De noordelijke ijskap heeft een volume van circa 1,6 miljoen km³ en een diameter van circa 1000 km. De zuidelijke ijskap is circa 350 km in diameter. Beide ijskappen worden gekarakteriseerd door grote spiraalvormige kloven.