Gouvernement Smolensk
Smolensk Governorate
Gobernación de Smolensk
Smolenskin kuvernementti
Gouvernement de Smolensk
Governatorato di Smolensk
Gouvernement Smolensk
Gubernia Smolensk
Guvernementet Smolensk
Smolensk Guberniyası
Wiki90
Wiki90: Encyklopedia stylu lat 90. w Internecie
|
|
|
|
Gubernia smoleńska
W tym artykule szczegółowo zbadamy i przeanalizujemy Gubernia smoleńska. Od swoich początków po dzisiejsze znaczenie, temat ten stanowi podstawowy aspekt współczesnego społeczeństwa. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu zbadamy, jak Gubernia smoleńska wpłynął na różne dziedziny, od ekonomii po kulturę, politykę i technologię. Podobnie zagłębimy się w implikacje, jakie Gubernia smoleńska ma na codzienne życie ludzi, a także jego przyszłe prognozy. Poprzez krytyczną i refleksyjną analizę będziemy starali się zrozumieć złożoność i znaczenie Gubernia smoleńska we współczesnym świecie, oferując kompleksową perspektywę, która zachęca do refleksji i debaty.
| gubernia | |||
| 1708–1713 i 1796–1929 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Siedziba | |||
| Populacja (1897) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||
| |||
| Liczba ujezdów |
12 | ||
Położenie na mapie.svg)
| |||
Gubernia smoleńska (ros. Смоленская губерния) – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego i RFSRR utworzona 18 grudnia?/29 grudnia 1708. 17 lipca?/28 lipca 1713 gubernię smoleńską rozwiązano i jego obszar podzielono pomiędzy gubernie moskiewską i ryską. Ponownie stworzona 1726. W 1775 wraz z częściami guberni moskiewskiej oraz biełgorodzkiej została włączona do namiestnictwa smoleńskiego, od 1796 ponownie gubernia.
Gubernia była położona w europejskiej części Imperium Rosyjskiego, pomiędzy 53°5′ a 56°36′ szerokości geograficznej północnej i 30°9′ a З0°85′ długości geograficznej wschodniej. Graniczyła od północy i północnego wschodu z gubernią twerską, od wschodu z guberniami moskiewską i kałuską, na południowym wschodzie z gubernią orłowską, na południu z gubernią czernihowską, na zachodzie z gubernią mohylewską, na północnym zachodzie z guberniami witebską i pskowską.
Dzieliła się na 12 ujezdów (powiatów), z których Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dokładniej opisuje dwa:
14 stycznia 1929 gubernię rozwiązano, a jej obszar włączono do obwodu zachodniego.
Wzmianka z roku 1903
Pod względem administracyjnym dzieli się gub. smoleńska na 12 powiatów: smoleński, bielski, dorohobuski, duchowszczyński, gżacki, jelnieński, juchnowski, kraśniński, porzecki, rosławski, syczewski i wiaziemski. Pod względem historycznym prawie cała przestrzeń dzisiejszej gub. smoleńskiej stanowiła niegdyś siedzibę Krzywiczan, przebywających według Nestora u wierzchowin Wołgi, Dźwiny i Dniepru. W 882 r. przyłączoną. została do ks. kijowskiego. Od czasu podziału ks. kijowskiego przez Jarosława I aż do 1396 r. stanowiła odrębną dzielnicę, poczem zajęta została przez W. ks. litewskiego Witolda. Odtąd ziemia smoleńska stanowi kość niezgody pomiędzy W. ks. litewskiem, a następnie Rzplitą, z jednej, a państwem moskiewskiem, z drugiej strony, aż do 1686 r., w którym Smoleńsk wraz z miastami Dorohobużem, Biełym, Krasnym i Rosławiem ostatecznie został zwrócony Rossyi. Wiaźma przeszła do Rossyi poprzednio już w 1618 r. a Jelnia i Porzecze w 1654 r.; Gżack zaś, Syczewka, Duchowszczyzna i Juchnow należą do miast nowszych. W 1708 r. utworzoną została gub. smoleńska, w skład której weszły, oprócz dzisiejszej guberni, jeszcze część gub. kałuskiej i twerskiej oraz powiat odojewski gub. tulskiej. W 1719 r. zniesiono gub. smoleńską i z miast Smoleńska, Biełego, Wiaźmy, Dorohobuża i Rosławia utworzono prowincyę smoleńską gub. ryskiej, którą w 1726 r. zamieniono znów na gubernię. W 1775 r. utworzono namiestnictwo smoleńskie, w skład którego. oprócz powyżej wymienionych miast, weszły jeszcze: Porzecze, Jelnia, Syczewka, Kaspla, Krasne, Ruposowo i Gżack. 'W 1777 r. zamiast Kaspli i Ruposowa przeznaczono na miasta powiatowe Juchnów i Duchowszczyznę. W 1796 r. namiestnictwo smoleńskie przemianowano na gubernię. W 1812 r. cała gubernia, z wyjątkiem pow. bielskiego, wiele ucierpiała od przejścia armii francuskiej. Szkody poniesione wówczas w dobytku i nieruchomościach, nie licząc bydła, obliczono na 74,373 mln rubli assygn. Z opisów guberni ważniejsze: Cebrikowa, Smolenskaja gub. (Petersburg, 1862 r.); Szestakowa, Geografia smolenskoj gub. (Pamiat. kniżka na 1857 r.); Stiernskanc, „Wojen.-stat. obozr. smolenskoj gub. (1852 r.) i w. in. J. Krz
Demografia
Struktura etniczna i językowa
Gubernia smoleńska w XIX wieku była w znacznym stopniu zamieszkana przez Białorusinów. Według spisu z 1857 roku język białoruski jako ojczysty deklarowało wówczas 46,7% mieszkańców guberni. W połowie XIX wieku ludność narodowości białoruskiej stanowiła większość w powiatach: smoleńskim (90,5%), krasneńskim (95,4%), rosławskim (94,7%), jelnickim (84,7%), duchowszczyńskim (78,7%), porzeckim (82,9%) i dorohobuskim (66,0%). Po upadku powstania styczniowego prowadzona przez władze carskie wzmożona rusyfikacja szkolnictwa i życia cerkiewnego doprowadziła do znacznych zmian w tym zakresie. Spis z 1897 roku wykazał ośmiokrotny spadek liczby mówiących po białorusku w porównaniu ze spisem z 1857 roku.
Ludność guberni według deklarowanego języka ojczystego w ujezdach 1897
Według pierwszego spisu powszechnego Imperium Rosyjskiego 1897 gubernię smoleńską zamieszkiwało 1 525 279 ludzi.
| Ujezdy | Rosjanie | Białorusini | Żydzi | Polacy |
|---|---|---|---|---|
| Gubernia łącznie | 91,6% | 6,6% | … | … |
| Bielski | 99,0% | … | … | … |
| Wiaziemski | 98,3% | … | … | … |
| Gżacki | 99,2% | … | … | … |
| Dorohobuski | 99,4% | … | … | … |
| Duchowszczyński | 98,3% | … | … | … |
| Jelnicki | 96,7% | 2,7% | … | … |
| Krasninski | 8,7% | 90,0% | … | … |
| Poczerski | 97,0% | 1,1% | … | … |
| Rosławlski | 97,8% | … | 1,3% | … |
| Smoleński | 91,1% | 1,2% | 3,1% | 2,6% |
| Syczewski | 99,7% | … | … | … |
| Juchnowski | 98,8% | … | … | … |
Przypisy
- ↑ Struktura narodowa i społeczna. W: Białoruska Republika Ludowa…. s. 62.
Bibliografia
- Dorota Michaluk: Białoruska Republika Ludowa 1918–1920. U podstaw białoruskiej państwowości. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010, s. 597. ISBN 978-83-231-2484-9.
Linki zewnętrzne
- Gubernia smoleńska, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 901.
- Смоленская губерния Энциклопедия Брокгауза Ф.А. и Ефрона И.А.
