Sekretarz generalny (także I sekretarz) – tytuł przywódcy partii politycznej, a także urzędnika administracyjnego w różnego typu organizacjach międzynarodowych, stowarzyszeniach, partiach politycznych, gremiach nieformalnych, itp.

Partie komunistyczne / socjalistyczne

W partiach o ideologii komunistycznej lub socjalistycznej sekretarz generalny, czy też I sekretarz, jest faktycznym przywódcą partii.

W państwach, których partia komunistyczna jest partią rządzącą, jest to faktycznie przywódca państwa. Funkcję głowy państwa pełni w państwach rządzonych przez tę ideologię przewodniczący parlamentu, lub innego kolegialnego organu. Funkcje pierwszych sekretarzy często bywają łączone jednak, z kluczowymi urzędami w strukturach państwowych. W PRL Wojciech Jaruzelski będąc I sekretarzem KC PZPR pełnił urząd premiera, ministra obrony narodowej, a później przewodniczącego Rady Państwa i prezydenta PRL. Był też najwyższym stopniem dowódcą wojskowym (generałem armii) w służbie czynnej. Podobnie Fidel Castro na Kubie sprawował obok funkcji I sekretarza partii, urzędy premiera, czy prezydenta. I sekretarz był także w PZPR najwyższym funkcjonariuszem aparatu partyjnego niższego szczebla – na przykład komitetu wojewódzkiego, komitetu powiatowego, komitetu zakładowego.

Przywódcy partyjni:

• Sekretarz Generalny KC KPZR – w latach 1953–1966 nazwa tej funkcji brzmiała I sekretarz Komitetu Centralnego KPZR (wcześniej i później nazwa funkcji: sekretarz generalny Komitetu Centralnego KPZR – często zastępowana skrótowcem „gensek”)
• I Sekretarz KC PZPR – do 1954 nazwa stanowiska brzmiała Sekretarz Generalny PZPR
• Sekretarz Generalny PPK – nazwa Sekretarz Generalny istniała za rządów Kim Dzong Ila, natomiast nazwa Pierwszy Sekretarz istniała od 11 kwietnia 2012 do 9 maja 2016
• sekretarz generalny SED w NRD (do roku 1976 nazwa tej funkcji brzmiała I sekretarz Komitetu Centralnego SED, potem sekretarz generalny SED)
• sekretarz generalny BPK w Bułgarii (do roku 1981 nazwa tej funkcji brzmiała I sekretarz Komitetu Centralnego BPK, potem sekretarz generalny KC BPK)

Inne partie polityczne

W niektórych partiach politycznych sekretarz generalny pełni różne funkcje administracyjne.

Przykłady:

• Sekretarz generalny PiS
• Sekretarz generalny PO

Organizacje międzynarodowe

Sekretarz generalny, jest najczęściej występującym funkcjonariuszem międzynarodowym pełniącym różne zadania administracyjne przy organizacjach międzynarodowych, często stojącym na czele danej organizacji Przywódcy organizacji międzynarodowych:

• Sekretarz Generalny ONZ
• Sekretarz Generalny NATO
• Sekretarz Generalny RE

Organizacje innego typu

Sekretarz generalny jako stanowisko administracyjne występuje w różnego typu organizacjach, gremiach czy stowarzyszeniach. Przykłady:

• Sekretarz Generalny Konferencji Episkopatu Polski
• Sekretarz Generalny Polskiego Związku Piłki Nożnej

Przypisy