W dzisiejszym świecie XX Zjazd KPZR to temat budzący duże zainteresowanie i debatę. Niezależnie od tego, czy ze względu na swoje znaczenie historyczne, wpływ na społeczeństwo czy wpływ na poziomie osobistym, XX Zjazd KPZR jest tematem, który nie pozostaje niezauważony. Na przestrzeni lat budziła sprzeczne opinie i była przedmiotem licznych badań i badań. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z XX Zjazd KPZR, analizując jego znaczenie, konsekwencje i różne perspektywy, które istnieją wokół niego. Od wpływu na kulturę popularną po znaczenie w środowisku akademickim, XX Zjazd KPZR niewątpliwie jest dziś tematem o ogromnym znaczeniu.
W ciągu dwudziestu mniej więcej lat faktycznie nie było u nas kolektywnego kierownictwa, kwitł kult jednostkico, rzecz jasna, nie mogło nie wywrzeć zdecydowanie ujemnego wpływu na sytuację w partii i na jej działalność.
Najważniejszym wydarzeniem zjazdu był wygłoszony na zakończenie obrad, na zamkniętym posiedzeniu bez udziału gości, referat Chruszczowa O kulcie jednostki i jego następstwach, którego celem było odsłonięcie kulis rządów Stalina. Osiągnął to między innymi poprzez przypomnienie opinii Włodzimierza Lenina i Nadieżdy Krupskiej o brutalności i autorytaryzmie Stalina czy ujawnienie mechanizmu czystek w latach 1935–1938 (z inicjatywy Stalina spośród 139 członków KC WKP(b) wybranych na XVII Zjeździe WKP(b) zostało aresztowanych 98; spośród 1966 delegatów na tenże Zjazd aresztowano 1108). O terrorze Stalina Chruszczow mówił między innymi:
Terror ten był faktycznie skierowany nie przeciwko resztkom rozbitych klas wyzyskiwaczy, lecz przeciwko uczciwym pracownikom partii i państwa radzieckiego, przeciwko którym wysuwano kłamliwe, oszczercze, niedorzeczne oskarżenia o "dwulicowość", "szpiegostwo", "szkodnictwo", przygotowanie zmyślonych zamachów i tym podobne.Bardzo ciężkie następstwamiała także ta okoliczność, że w ciągu lat 1937–1941 wskutek podejrzliwości Stalina unicestwiono na podstawie oszczerczych oskarżeń wielu dowódców wojskowych i pracowników politycznych.
Chruszczow uważał, iż dyktatura Stalina była przyczyną ciężkich następstw w czasie wielkiej wojny ojczyźnianej. Przekazał także informacje o tym, że Stalin zlekceważył informacje o zbliżającej się inwazji wojsk III Rzeszy na ZSRR w 1941 roku. Zakwestionował również zdolności dowódcze Stalina, jako wyolbrzymione przez usłużnych propagandystów, skrytykował dokonane na jego polecenie wysiedlanie z ojczystych terenów Kałmuków, Czeczeńców, Inguszów, Karaczajów czy Bałkarów. Chruszczow uważał, że kryzys jugosłowiański, w następstwie którego Związek Radziecki zerwał stosunki z Jugosławią, wynikał z wyolbrzymienia przez Stalina "błędów i niedociągnięć" w tychże stosunkach. Ujawnił, że Stalin osobiście kierował sprawą lekarzy kremlowskich, nazwał także Ławrientija Berię wrogiem partii.
Krytyka, mimo że nie ujawniła rzeczywistych przyczyn i mechanizmów radzieckiego totalitaryzmu, spowodowała szok w całym ruchu komunistycznym. Zjazd otworzył okres przewartościowań w stosunkach międzynarodowych. Krytyka dokonana przez Chruszczowa została przeniesiona na warunki polskie – pod hasłem "doścignąć KPZR" już 3 marca na naradzie centralnego aktywu partyjnego, zwołanej przez Biuro Polityczne KC PZPR, domagano się rozliczenia za "nadużycie władzy", naprawienie krzywd i ofiar stalinizmu w Polsce. Polska Zjednoczona Partia Robotnicza wkrótce potem zapoznała z treścią tajnego referatu Chruszczowa wszystkich swych członków. Referat był rozpowszechniany również wśród Polaków niezwiązanych z partią, tak w kraju, jak i za granicą.
Kronika XX wieku, Marian BM.B.Michalik (oprac.), EugeniuszE.Duraczyński (oprac.), Jolanta MJ.M.Michasiewicz (red.), Warszawa: „Kronika”, 1991, ISBN 83-900331-0-0, OCLC834073689.brak strony (książka)